Projekt dofinansowany przez Fundację PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza, którego realizacja przypadnie na 2021 rok, jest zgodny ze statutem i ideą działalności Stowarzyszenia. W ramach projektu chcemy dokonać renowacji jednego pomnika i dwóch płyt nagrobnych.
Pomnik na grobie Jakóba Kinela (1819-1903) jest wykonany z piaskowca, na którym ponad 100-letnia historia istnienia dokonała znaczących uszkodzeń i częściowego zatarcia inskrypcji. Renowację tego zaniedbanego, przez brak rodziny, pomnika podpowiedzieli mieszkańcy Iwonicza, prosząc o przypomnienie miejscowej społeczności, że pochowany w tym grobie człowiek był w dobie budownictwa z drewna (XIX wiek) uznanym na terenie Ziemi Krośnieńskiej mistrzem sztuki murarskiej, której poświęcił aż 62 lata swojego długiego życia. Po jego śmierci proboszcz, ks. Antoni Podgórski napisał, że „był cichą świątynną myszą iwonickiego Kościoła”.|
Dwie planowane do renowacji, niszczejące płyty nagrobne, dotyczą zagadkowej śmierci trzech młodych żołnierzy Wojska Polskiego pochodzących z okolic Ciechanowa (kpr. podch. Władysław Plewa, 20 lat), Piły (st. strzelec Leopold Klimaszewski, 21 lat) i Żnina (szer. Władysław Olszanowski, 25 lat), którzy zmarli w krótkich odstępach czasu na przełomie 1945 i 1946 roku w iwonickim szpitalu Excelsior i pochowani zostali na miejscowym cmentarzu. Liczymy na wyjaśnienie okoliczności ich śmierci, przy współpracy z rzeszowskim oddziałem IPN i przybliżenie mieszkańcom Gminy Iwonicz-Zdrój tej nieznanej historii. W ramach realizacji projektu będziemy też chcieli wyjaśnić okoliczności istnienia na cmentarzu w Gąsawie koło Żnina drugiego grobu szer. Władysława Olszanowskiego, jednego z pochowanych w Iwoniczu żołnierzy.
Pierwsze działania dotyczące poszukiwania śladów historii śmierci trzech żołnierzy zostały już podjęte i przynoszą pozytywne rezultaty. Prace renowacyjne przy pomniku i płytach nagrobnych rozpoczniemy wczesną wiosną, gdy warunki pogodowe na to pozwolą.
W tej chwili bardzo prosimy mieszkańców naszej Gminy o informacje dotyczące historii życia murarza Jakóba Kinela i historii śmierci oraz pochówku trzech żołnierzy pochodzących z pogranicza Wielkopolski, Kujaw i Mazowsza, którym przyszło spocząć na iwonickim cmentarzu. Z góry dziękujemy za każdą informację.
O postępach prac przy realizacji projektu będziemy społeczność naszej Gminy i wszystkich zainteresowanych informować na bieżąco.
Tekst i zdjęcia: Marek Bliżycki
Bardzo dziękuję za zainteresowanie się mogiłami poległych żołnierzy. Przez długie lata tymi grobami opiekowała się na swój sposób moja nieżyjąca już Mama Zofia Zajdel. Bardzo dziękuje za wykonanie pomników. Magdalena Liput
Bardzo dziękuję za przekazaną informację Pani Magdaleno oraz za dotychczasową opiekę. Nasze Stowarzyszenie starając się ocalić od zapomnienia lub wręcz przywrócić pamięć o poległych żołnierzach postanowiło wykonać nowe pomniki, a przy okazji poszerzyć wiedzę o okolicznościach ich śmierci. Już niedługo napiszę na ten temat więcej szczegółów. Niestety jeszcze dzisiaj okoliczności ich śmierci mogą być wieloznacznie interpretowane. Te interpretacje wynikają ze złożonej polskiej historii, w której nic nie jest białe lub czarne.
Pozdrawiam serdecznie
Marek Bliżycki